Εδώ και μερικές εβδομάδες μάς λένε: «Έπεσαν τα σπρεντ». «Τα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων έπεσαν πάλι στο 8%.» Αυτό θεωρητικά είναι ένα από τα σημάδια της επερχόμενης ανάπτυξης ή τουλάχιστον εμφανίζεται ως τέτοιο... Ο κόσμος, μην έχοντας τις ειδικές γνώσεις, και έχοντας την ανάγκη να ελπίσει σε κάτι, πιστεύει ότι όντως αυτό είναι ένα καλό σημάδι ή τουλάχιστον δεν μπορεί να είναι κακό. Ποιά είναι όμως η αλήθεια;
Κατ’ αρχάς να εξηγήσουμε ότι μείωση επιτοκίων σημαίνει άνοδος των τιμών των ομολόγων. Επομένως Συμπέρασμα 1ο: έχουν ανεβεί οι τιμές των ελληνικών ομολόγων.
Ποιών ομολόγων όμως; Η χώρα δεν έχει εκδόσει νέα ομόλογα εδώ και τρία χρόνια. Προφανώς πρόκειται για τα υφιστάμενα (παλαιά) ομόλογα του ελληνικού δημοσίου, αυτά που έμειναν μετά το πρώτο κούρεμα που έγινε με το PSI. Θυμίζουμε εδώ ότι με το δεύτερο κούρεμα χρέους που έγινε το 2012, οι ελληνικές τράπεζες πρακτικά έδωσαν όλα τα ομόλογα που είχαν στη διάθεσή τους σε τιμές που ήταν περίπου οι μισές από τις σημερινές. Έτσι κάτοχοι ελληνικών ομολόγων έμειναν κυρίως διάφοροι «ξένοι» οι οποίοι είχαν τη «σοφία» να μην συμμετάσχουν στο κούρεμα. Αυτοί επωφελούνται τώρα από την άνοδο των τιμών των ελληνικών ομολόγων και ειδικά όσοι αγόρασαν λίγο από τις ελληνικές εκλογές, όταν οι τιμές τους είχαν πέσει στο ναδίρ. Συμπέρασμα 2ο: από την άνοδο των τιμών των ομολόγων δεν επωφελούνται οι ελληνικές τράπεζες, οι οποίες δεν πρόκειται να γράψουν κέρδη και ούτε θα χρειαστούν λιγότερα χρήματα για την ανακεφαλαιοποίησή τους.
-«Ναι, αλλά το να έχουν πέσει τα επιτόκια των ομολόγων είναι γενικά καλό πράγμα.»
Θα μας πουν. Και θα προσθέσουν: «Αυτό είναι ένα σημάδι ότι η χώρα μπορεί να ξαναβγεί στις αγορές». Και ερχόμαστε λοιπόν στο «ψητό»...
- Η άνοδος των τιμών των ελληνικών ομολόγων οφείλεται στη γενική άνοδο που παρουσιάζουν ομόλογα και μετοχές παγκοσμίως, λόγω της ρευστότητας με την οποία έχουν πλημμυρίσει τον κόσμο οι κεντρικές τράπεζες (Κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας), οι οποίες τυπώνουν αφειδώς χρήμα. Αυτό λοιπόν είναι μια καλή είδηση για όσους έχουν αγορασμένα ομόλογα και μετοχές.
- Τα επιτόκια αυτά όπως εξηγήσαμε στην αρχή δεν είναι πραγματικά επιτόκια, δηλαδή δεν είναι επιτόκια που θα βρει το ελληνικό δημόσιο αν βγει αύριο στις αγορές, αλλά τα επιτόκια που αντιστοιχούν στις τρέχουσες τιμές των υφιστάμενων ομολόγων. Αν λοιπόν υποθέσουμε ότι κάποιοι σπέρνοντας αισιοδοξία, βοηθούν τις τιμές των παλαιών ομολόγων να ανέβουν (βοηθώντας και τα κέρδη των διεθνών χαρτοφυλακίων...) αυτό καθόλου δεν σημαίνει ότι με τα ίδια επιτόκια θα μπορούσε σήμερα να δανειστεί και το ελληνικό δημόσιο...
- Και το πιο σημαντικό: Ακόμη και αν μπορούσε το ελληνικό δημόσιο να δανειστεί σήμερα με 8%, αυτό θα ήταν καλό πράγμα; Υπενθυμίζουμε ότι το ελληνικό δημόσιο προσέφυγε στον μηχανισμό της τρόικας το 2010, όταν τα επιτόκια που του έδιναν οι αγορές έφτασαν στο 6,25%. Το επιτόκιο αυτό κρίθηκε τότε τελείως ασύμφορο, γιατί οι τόκοι που θα «γεννούσε» ένα τέτοιο υψηλό επιτόκιο θα ήταν αδύνατον να πληρωθούν στο μέλλον. Σήμερα που το ελληνικό δημόσιο δανείζεται μετά από αιματηρές θυσίες και υποθήκες στο 2% από την ευρωζώνη και στο 3% από το ΔΝΤ, θα είχε λόγο να δανειστεί με επιτόκια υψηλότερα από αυτά που το ανάγκασαν να μπει στο μνημόνιο; Φυσικά όχι. Συνεπώς: Συμπέρασμα 3ο: Ακόμη και αν όντως σήμερα το ελληνικό δημόσιο μπορούσε να δανειστεί με 8%, σίγουρα δεν θα το ήθελε. Όμως ακόμη και αν για κάποιο λόγο το έκανε, είναι βέβαιο ότι πολύ σύντομα θα το έπνιγαν οι τόκοι και τότε το χρεοστάσιο στα νέα ομόλογα θα ήταν βέβαιο.
Επομένως:
- Από τα παραπάνω φαίνεται ότι μάλλον ορισμένοι θα κερδίσουν από την άνοδο των τιμών των ομολόγων, γιατί θα βρουν την ευκαιρία να τα «ξεφορτώσουν» σε πολύ καλές τιμές...
- Κάποιοι εκμεταλλεύονται το κλίμα και την έλλειψη ειδικών γνώσεων από πλευράς κοινής γνώμης για να καλλιεργήσουν κλίμα ευφορίας και να κερδίσουν χρόνο...
- Ίσως στο μέλλον να πάμε σε μια μικρή και ακριβή έκδοση ομολόγων με ειδικούς όρους για να κλείσουμε τη χρηματοδοτική τρύπα που φαίνεται ότι θα εμφανιστεί το 2014...
Αναστάσιος Λαυρέντζος