Την
περασμένη εβδομάδα ο Υπουργός Υποδομών Μ. Χρυσοχοΐδης ανακοίνωσε στον Έβρο ότι
η κυβέρνηση έχει προτείνει για ένταξη στο
αναπτυξιακό «πακέτο Γιούνκερ» την αναβάθμιση των σιδηροδρομικών γραμμών
Στρυμόνα - Δράμας - Αλεξανδρούπολης και Αλεξανδρούπολης - Ορμενίου,
προϋπολογισμού 500 εκατ. ευρώ. Αυτή αναμφισβήτητα είναι μια θετική είδηση και μακάρι
η σχετική εξαγγελία να υλοποιηθεί. Αρκεί όμως αυτό;
Σε κάθε περίπτωση ισχύει ότι «χρήματα που μπορείς να πάρεις,
πρέπει να τα παίρνεις». Επειδή όμως ποτέ τα χρήματα που μπορείς να πάρεις δεν
είναι άπειρα, το κρίσιμο ερώτημα που καλείσαι πάντα να απαντήσεις είναι «πώς
αξιοποιείς καλύτερα τους πόρους που σου διατίθενται». Για να το θέσουμε λοιπόν πιο
συγκεκριμένα: Καλή η αναβάθμιση των συγκοινωνιακών υποδομών (εφ’ όσον
υλοποιηθούν οι εξαγγελίες...). Είναι όμως αυτή η πρωτεύουσα παρέμβαση; Ποιά παραγωγή
ας πούμε θα διακινούν αυτά τα τρένα;
Με τα παραπάνω δεν προσπαθούμε να αρνηθούμε την εκτέλεση ενός
έργου υποδομής, αλλά προσπαθούμε να δούμε τα πράγματα με τη σειρά. Δηλαδή ότι πρώτα
φροντίζεις να παράγεις και μετά – ή έστω παράλληλα – φτιάχνεις υποδομές για να
διακινείς την παραγωγή σου. Σε όλη τη μεταπολεμική περίοδο το πολιτικό σύστημα
όταν μιλούσε για αναπτυξιακή πολιτική, εννοούσε συνήθως ένα πράγμα: δημόσια
έργα και δη συγκοινωνιακά. Αυτό βεβαίως είχε κάποια λογική σε μια κατεστραμμένη
από τον πόλεμο Ελλάδα, αλλά μετά την ένταξή μας στην Ευρώπη και με τη βοήθεια
των πάσης φύσεως κονδυλίων και επιδοτήσεων μετατράπηκε σε ένα είδος «μονοκαλλιέργειας».
Συνεχίζει να είναι και σήμερα στην Ελλάδα του 2014... Έλλειψη φαντασίας και
δυνατοτήτων των πολιτικών μας θα έλεγε κανείς. Ευκαιρία για αδιαφανείς
συναλλαγές μεταξύ εργολάβων και πολιτικών θα έλεγε κάποιος άλλος πιο
καχύποπτος...
Το πού φτάσαμε βεβαίως με όλα αυτά τα «αναπτυξιακά μοντέλα» το
γνωρίζουμε ήδη. Καταβαράθρωση της εγχώριας παραγωγής, ερήμωση των περιφερειών
και από την άλλη πλευρά ένα κράτος πτωχευμένο. Έτσι σήμερα υπάρχει ο υπαρκτός
κίνδυνος να δημιουργούμε υποδομές μεταφορών για να διακινούν κυρίως οι γείτονές
μας οι Τούρκοι τα εμπορεύματά τους προς την Ευρώπη, παρά οι περιφέρειες στις
οποίες δημιουργούνται αυτές οι υποδομές τα προϊόντα τους.
Το επίσημο επιχείρημα είναι ότι έτσι μειώνεται το κόστος
μεταφορών και αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει τις επενδύσεις. Το κατά πόσο όμως οι
πολιτικοί μας αξιοποιούν το πλεονέκτημα αυτό, το βλέπουμε από τους ρυθμούς με
τους οποίους εγκαθιστούν σταθμούς διοδίων στις εθνικές οδούς. Ενώ δηλαδή από τη
μια μεριά (σε προεκλογικές περιόδους συνήθως...) εξαγγέλλουν μεγαλεπίβολα
σχέδια για δημόσια έργα που θα φέρουν την ανάπτυξη, από την άλλη αυξάνουν αυθαίρετα
το κόστος μεταφορών...
Το πρωτεύον σήμερα είναι το πώς θα εφαρμοστεί επί τέλους ένα
σύγχρονο αναπτυξιακό μοντέλο, το οποίο θα δημιουργήσει στην περιφέρεια – ειδικά
στην περιφέρεια Ανατ. Μακεδονίας-Θράκης – διεθνώς ανταγωνιστικές παραγωγικές δομές.
Μόνο με αυτό τον τρόπο θα ευημερήσουν και θα μείνουν στον τόπο τους οι τοπικοί
πληθυσμοί. Κάτι τέτοιο βεβαίως απαιτεί συνολικό σχεδιασμό που να αξιοποιεί
σωστά και σε χρονικό βάθος τα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε τόπου. Απαιτεί και
έναν εκ βάθρων εξορθολογισμό των λειτουργιών του κράτους. Αυτά όμως φαίνεται ότι
είναι πράγματα που δεν μπορούν ή αποφεύγουν να τα κάνουν οι πολιτικοί μας. Και
γιατί να τα κάνουν άλλωστε; Αφού σχεδόν ποτέ δεν αξιολογήθηκαν όπως έπρεπε για
τα (πολύ πενιχρά) πεπραγμένα τους...
Αναστάσιος Λαυρέντζος
Αναστάσιος Λαυρέντζος