Την τελευταία δεκαπενταετία (τουλάχιστον!) το πολιτικό σύστημα υπόσχεται στην κοινωνία και στον εαυτό του την επανίδρυση του κράτους. Τα χρόνια πέρασαν, το κράτος δοκιμάστηκε σε καταστάσεις έκτακτες (π.χ. πυρκαγιές) και χρόνιες (π.χ. φοροδιαφυγή, μεταναστευτικό, εγκληματικότητα) και αφού απέτυχε επανειλημμένως, τελικά όδευσε προς τη χρεοκοπία του, χωρίς να γνωρίζει ούτε πόσους μισθοδοτεί...
Σήμερα υπό συνθήκες μνημονιακής περιστολής, φαίνεται ότι όλη η συζήτηση για την αναμόρφωση του κράτους έχει περιοριστεί στο πόσοι δημόσιοι υπάλληλοι πρέπει (και αν πρέπει) να απολυθούν. Έτσι το πολιτικό σύστημα κατόρθωσε πάλι να περιοριστεί στο ελάχιστο: στο να συζητάει απλώς τον αριθμό των υπεράριθμων δημοσίων υπαλλήλων που το ίδιο διόρισε, δίνοντας από πάνω και μια φτηνή παράσταση για το πόσο πασχίζει να τους σώσει από την απόλυση (Για τους εκατοντάδες χιλιάδες του ιδιωτικού τομέα που πέρασαν στη λήθη της ανεργίας, εν μέρει και διότι έπρεπε να συντηρηθεί το ελληνικό κράτος, ούτε κουβέντα. Αυτοί έτσι κι αλλιώς είναι παιδιά ενός κατώτερου θεού ή έχουν το ελεύθερο να μεταναστεύσουν...). Στο τέλος βέβαια, όσα παρακάλια κι αν γίνουν κι όση διαπραγματευτική δεινότης κι αν επιδειχθεί, οι τροϊκανοί «βάρβαροι» θα περάσουν... Διότι αυτή είναι η χρησιμότης των «βαρβάρων» από παλιά...
Να πούμε από τώρα ότι ο σοβαρότερος παράγοντας που θα οδηγήσει σε αυτό το αποτέλεσμα, όπως οδηγεί και στην εξάτμιση μισθών και συντάξεων, δεν είναι τόσο οι δημόσιοι υπάλληλοι (που στο κάτω της γραφής αναζήτησαν μια δουλειά), αλλά το ίδιο το πολιτικό σύστημα (συμπεριλαμβανομένης και της αντιπολίτευσης) που επί χρόνια συμπεριφέρθηκε σαν καταπατητής του κράτους και της δημόσιας περιουσίας ή ως πλειοδότης των «λαϊκών αιτημάτων». Είναι όλοι εκείνοι που από καταστροφείς αναγορεύτηκαν σε αγωνιούντες σωτήρες, αλλά που ακόμη και τώρα παραμένουν τόσο απελπιστικά αδρανείς, ώστε ακόμη κι όταν παίρνουν τα έτοιμα μνημόνια των ξένων, υποκρίνονται απλώς ότι τα εφαρμόζουν, συχνά χωρίς ούτε καν να τα έχουν διαβάσει! (επί τη ευκαιρία, συγχαρητήρια στον ελληνικό λαό που εξέλεξε και πάλι αυτούς τους συγκεκριμένους πολιτικούς...).
Ας ξαναγυρίσουμε όμως στο βασικό ζητούμενο: Εδώ και πολλά χρόνια εκκρεμεί μια ριζική αναμόρφωση του ελληνικού κράτους. Στην πραγματικότητα μιλάμε για μια εκ βάθρων αναδόμηση ενός πεπαλαιωμένου, αναχρονιστικού και κοστοβόρου διοικητικού μηχανισμού που επί δεκαετίες λειτούργησε ως φέουδο της κομματικής ευνοιοκρατίας, προσφέροντας τα ελάχιστα και καταναλώνοντας τα μέγιστα. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το κράτος ως βασικό εργαλείο πολιτικής συνδιαλλαγής προξένησε πολύ σοβαρότερες βλάβες που πάνε πολύ μακρύτερα από τα δημοσιονομικά ελλείμματα. Φτάνουν στον εκμαυλισμό, στον εφησυχασμό μιας κοινωνίας που έμαθε να ζει χωρίς ανταγωνισμό και εν τέλει στην απόκτηση μιας νοοτροπίας διαφορετικής από αυτή που χρειάζεται για να επιβιώσει στον σύγχρονο κόσμο. Άκουσε κανείς να γίνεται κάτι ουσιαστικό για όλα αυτά; Ή μήπως το πολιτικό σύστημα για μια ακόμη φορά επιχειρεί «να την βγάλει» με λογιστικά ημίμετρα; Μήπως άλλωστε αυτό δεν κάνει επί τρία χρόνια που υποτίθεται ότι σώζει τη χώρα, αλλά κατά βάθος επιδίδεται σε ένα διαρκές πλιάτσικο των μικρομεσαίων εισοδημάτων ακριβώς για να αναβληθούν οι σημαντικές τομές και οι αναδιαρθρώσεις που απαιτούνται;
Η αναμόρφωση του κράτους ήταν και είναι απαραίτητη. Όχι γιατί χρεοκόπησε, αλλά διότι έτσι κι αλλιώς χρειαζόμαστε ένα κράτος που να δαπανά λιγότερα και να παράγει περισσότερα. Αυτό δεν είναι μόνο μια οφειλή του κράτους (και των πολιτικών!) προς την κοινωνία, αλλά είναι και ένας από τους όρους για την έξοδο από την κρίση: Διότι το γεγονός ότι το κράτος απέτυχε, δεν σημαίνει και ότι το κράτος είναι άχρηστο. Αντιθέτως, ένα κράτος στρατηγείο που θα διευθύνει, θα καθοδηγεί και θα εγγυάται τη συνοχή της κοινωνίας και την ομαλή λειτουργία της οικονομίας, χωρίς να σπαταλά πολύτιμους πόρους είναι περισσότερο απαραίτητο από ποτέ. Είναι απαραίτητο και ως ασπίδα στη λαίλαπα της παγκοσμιοποίησης που απειλεί πλέον ανοικτά την ίδια την υπόσταση της χώρας. Και εδώ βέβαια υπάρχει ένα σοβαρό θέμα επαναπροσδιορισμού ρόλου και σκοπών. Όλα αυτά όμως απαιτούν εκ βάθρων επανασχεδιασμό των κρατικών δομών και λειτουργιών και την υλοποίηση ενός τιτάνιου έργου αναδιάρθρωσης που το πολιτικό σύστημα ακόμη και αυτή την κρίσιμη ώρα φαίνεται να αποφεύγει. Το αποφεύγει επειδή κάτι τέτοιο είναι πέρα από την αυτοσχεδιαστική και αεριτζίδικη νοοτροπία που επικράτησε τόσα χρόνια, αλλά και επειδή δεν το θέλει, διότι μια τέτοια αναδιάρθρωση μάλλον θα απαιτούσε την παραίτηση του πολιτικού προσωπικού από τα «ωφελήματα» της νομής της κρατικής εξουσίας και σύντομα θα προκαλούσε την αυτοκατάργηση ή την εκ βάθρων ανανέωσή του.
Δημοσιεύτηκε στη www.real.gr στις 6/3/2013
Σήμερα υπό συνθήκες μνημονιακής περιστολής, φαίνεται ότι όλη η συζήτηση για την αναμόρφωση του κράτους έχει περιοριστεί στο πόσοι δημόσιοι υπάλληλοι πρέπει (και αν πρέπει) να απολυθούν. Έτσι το πολιτικό σύστημα κατόρθωσε πάλι να περιοριστεί στο ελάχιστο: στο να συζητάει απλώς τον αριθμό των υπεράριθμων δημοσίων υπαλλήλων που το ίδιο διόρισε, δίνοντας από πάνω και μια φτηνή παράσταση για το πόσο πασχίζει να τους σώσει από την απόλυση (Για τους εκατοντάδες χιλιάδες του ιδιωτικού τομέα που πέρασαν στη λήθη της ανεργίας, εν μέρει και διότι έπρεπε να συντηρηθεί το ελληνικό κράτος, ούτε κουβέντα. Αυτοί έτσι κι αλλιώς είναι παιδιά ενός κατώτερου θεού ή έχουν το ελεύθερο να μεταναστεύσουν...). Στο τέλος βέβαια, όσα παρακάλια κι αν γίνουν κι όση διαπραγματευτική δεινότης κι αν επιδειχθεί, οι τροϊκανοί «βάρβαροι» θα περάσουν... Διότι αυτή είναι η χρησιμότης των «βαρβάρων» από παλιά...
Να πούμε από τώρα ότι ο σοβαρότερος παράγοντας που θα οδηγήσει σε αυτό το αποτέλεσμα, όπως οδηγεί και στην εξάτμιση μισθών και συντάξεων, δεν είναι τόσο οι δημόσιοι υπάλληλοι (που στο κάτω της γραφής αναζήτησαν μια δουλειά), αλλά το ίδιο το πολιτικό σύστημα (συμπεριλαμβανομένης και της αντιπολίτευσης) που επί χρόνια συμπεριφέρθηκε σαν καταπατητής του κράτους και της δημόσιας περιουσίας ή ως πλειοδότης των «λαϊκών αιτημάτων». Είναι όλοι εκείνοι που από καταστροφείς αναγορεύτηκαν σε αγωνιούντες σωτήρες, αλλά που ακόμη και τώρα παραμένουν τόσο απελπιστικά αδρανείς, ώστε ακόμη κι όταν παίρνουν τα έτοιμα μνημόνια των ξένων, υποκρίνονται απλώς ότι τα εφαρμόζουν, συχνά χωρίς ούτε καν να τα έχουν διαβάσει! (επί τη ευκαιρία, συγχαρητήρια στον ελληνικό λαό που εξέλεξε και πάλι αυτούς τους συγκεκριμένους πολιτικούς...).
Ας ξαναγυρίσουμε όμως στο βασικό ζητούμενο: Εδώ και πολλά χρόνια εκκρεμεί μια ριζική αναμόρφωση του ελληνικού κράτους. Στην πραγματικότητα μιλάμε για μια εκ βάθρων αναδόμηση ενός πεπαλαιωμένου, αναχρονιστικού και κοστοβόρου διοικητικού μηχανισμού που επί δεκαετίες λειτούργησε ως φέουδο της κομματικής ευνοιοκρατίας, προσφέροντας τα ελάχιστα και καταναλώνοντας τα μέγιστα. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το κράτος ως βασικό εργαλείο πολιτικής συνδιαλλαγής προξένησε πολύ σοβαρότερες βλάβες που πάνε πολύ μακρύτερα από τα δημοσιονομικά ελλείμματα. Φτάνουν στον εκμαυλισμό, στον εφησυχασμό μιας κοινωνίας που έμαθε να ζει χωρίς ανταγωνισμό και εν τέλει στην απόκτηση μιας νοοτροπίας διαφορετικής από αυτή που χρειάζεται για να επιβιώσει στον σύγχρονο κόσμο. Άκουσε κανείς να γίνεται κάτι ουσιαστικό για όλα αυτά; Ή μήπως το πολιτικό σύστημα για μια ακόμη φορά επιχειρεί «να την βγάλει» με λογιστικά ημίμετρα; Μήπως άλλωστε αυτό δεν κάνει επί τρία χρόνια που υποτίθεται ότι σώζει τη χώρα, αλλά κατά βάθος επιδίδεται σε ένα διαρκές πλιάτσικο των μικρομεσαίων εισοδημάτων ακριβώς για να αναβληθούν οι σημαντικές τομές και οι αναδιαρθρώσεις που απαιτούνται;
Η αναμόρφωση του κράτους ήταν και είναι απαραίτητη. Όχι γιατί χρεοκόπησε, αλλά διότι έτσι κι αλλιώς χρειαζόμαστε ένα κράτος που να δαπανά λιγότερα και να παράγει περισσότερα. Αυτό δεν είναι μόνο μια οφειλή του κράτους (και των πολιτικών!) προς την κοινωνία, αλλά είναι και ένας από τους όρους για την έξοδο από την κρίση: Διότι το γεγονός ότι το κράτος απέτυχε, δεν σημαίνει και ότι το κράτος είναι άχρηστο. Αντιθέτως, ένα κράτος στρατηγείο που θα διευθύνει, θα καθοδηγεί και θα εγγυάται τη συνοχή της κοινωνίας και την ομαλή λειτουργία της οικονομίας, χωρίς να σπαταλά πολύτιμους πόρους είναι περισσότερο απαραίτητο από ποτέ. Είναι απαραίτητο και ως ασπίδα στη λαίλαπα της παγκοσμιοποίησης που απειλεί πλέον ανοικτά την ίδια την υπόσταση της χώρας. Και εδώ βέβαια υπάρχει ένα σοβαρό θέμα επαναπροσδιορισμού ρόλου και σκοπών. Όλα αυτά όμως απαιτούν εκ βάθρων επανασχεδιασμό των κρατικών δομών και λειτουργιών και την υλοποίηση ενός τιτάνιου έργου αναδιάρθρωσης που το πολιτικό σύστημα ακόμη και αυτή την κρίσιμη ώρα φαίνεται να αποφεύγει. Το αποφεύγει επειδή κάτι τέτοιο είναι πέρα από την αυτοσχεδιαστική και αεριτζίδικη νοοτροπία που επικράτησε τόσα χρόνια, αλλά και επειδή δεν το θέλει, διότι μια τέτοια αναδιάρθρωση μάλλον θα απαιτούσε την παραίτηση του πολιτικού προσωπικού από τα «ωφελήματα» της νομής της κρατικής εξουσίας και σύντομα θα προκαλούσε την αυτοκατάργηση ή την εκ βάθρων ανανέωσή του.
Δημοσιεύτηκε στη www.real.gr στις 6/3/2013